Sunday, December 30, 2012

સોલિડ સંકલ્પ


 દિવ્ય ભાસ્કર - સન્ડે સપ્લીમેન્ટ - 30 ડિસેમ્બર 2012 

કોલમ: મલ્ટિપ્લેક્સ

નવું વર્ષ બેસે એટલે નવા સંકલ્પ લેવાની ફેશન છે. ધારો કે આપણા ફિલ્મી સિતારાઓએ નવા વર્ષને દહાડે સંકલ્પો લેવાના હોય તો એ કેવા હોય? 



વા વર્ષના ભવ્ય સંકલ્પોની (કાલ્પનિક) યાદીની શરુઆત બાદશાહ ખાનથી કરીએ. સાંભળો.


શાહરુખ ખાન: દિવાળી રિલીઝ મારા માટે બુંદિયાળ છે. 2011ની દિવાળી પર ‘રા.વન’ રિલીઝ કરી હતી. પબ્લિકે બહુ ગાળો આપી. 2012ની દિવાળીએ ‘જબ તક હૈ જાન’ રિલીઝ કરી. પબ્લિકે ઓર ગાળો આપી. અરે, અનુષ્કા શર્મા જેવી નવીસવી છોકરડીના મારા કરતાં વધારે વખાણ થયા. ન ચાલે. હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં હું દિવાળી પર તો ફિલ્મ રિલીઝ નહીં જ કરું. ગાળો સહન કરવાની પણ એક હદ હોય, યાર.



સલમાન ખાન: ઝાઝું વિચારવાની જરુર જ ક્યાં છે? હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં તો શાદી કરી જ લેવી છે. કોણ છે લાયક કન્યા? કેટરીના? નહીં! એણે મને બહુ જલાવ્યો છે. મારા જાની દુશ્મન શાહરુખને એણે ‘જબ તક હૈ જાન’માં કિસ કરી જ કેમ? એનાં નામ પર ચોકડી મૂકાઈ ગઈ છે. તો પછી... ‘બિગ બોસ’ની પાર્ટિસિપન્ટ સના ખાન? માશાલ્લાહ, બહુ ક્યુટ છોકરી છે. પાછી મારા કરતાં બાવીસ વર્ષ જ નાની છે. આમેય હું એને ફ્લર્ટ કરી રહ્યો છું એ આખો દેશ જોઈ રહ્યો છે. એક મિનિટ. કુંવારી છોકરી સાથે જ શાદી કરવી જોઈએ ક્યાં નિયમ છે? કરીના, કરિશ્મા, શિલ્પા, વિદ્યા જેવી બોલીવૂડની ટોપ હિરોઈનો જો સેકન્ડ-હેન્ડ ડિવોર્સી પુરુષો સાથે લગ્ન કરી શકતી હોય તો હું કેમ નિર્દોષ છુટાછેડાવાળી મહિલા સાથે લગ્ન ન કરી શકું? સાંભળ્યું છે કે ટોમ ક્રુઝથી છુટા પડ્યા પછી કેટી હોમ્સ હજુય સિંગલ છે. એમ તો ડેમી મૂરના ડિવોર્સ પણ થાઉં થાઉં થઈ રહ્યા છે. આ બન્નેમાંથી કોઈ પણ ચાલશે આપણને.



આમિર ખાન: નવા વર્ષમાં ઈમેજ બદલવી પડશે. ‘સત્યમેવ જયતે’ શોમાં હું વાતે વાતે પીલુડાં પાડતો હતો તેથી મારી છાપ રડકુ માણસની થઈ ગઈ છે. ‘તલાશ’માંય મેં બહુ રડ-રડ કર્યું. પુરુષ કાયમ જડભરતની જેમ ન વર્તવું જોઈએ અને એણે પોતાનાં વ્યક્તિત્ત્વની ‘સોફ્ટ સાઈડ’ના સંપર્કમાં પણ રહેવું જોઈએ તે બરાબર છે, પણ યાર, આટલું બધું રડવાનું? ગરબડ થઈ ગઈ. નોટ અ પ્રોબ્લેમ. હું સંકલ્પ લઉં છું ેકે 2013માં હું ‘ફીઅર ફેક્ટર’ જેવા હથોડાછાપ એડવન્ચર શોનો એન્કર બનીશ અને જનતા જનાર્દન સમક્ષ મારી રફ-એન્ડ-ટફ સાઈડનું મર્દાના પ્રદર્શન કરીશ. એકાદ વાર જાહેરમાં દારુ પીને કોઈની સાથે મારામારી પણ કરી લઈશ. વ્હાય નોટ?



અમિતાભ બચ્ચન: પહેલાં હું કોંગ્ર્ોસમેન હતો. કોંગ્ર્ોસ સાથે સંબંધ તૂટ્યો. પછી સમાજવાદી પક્ષ સાથે દોસ્તી વધારી. એ સંબંધ પણ કપાયો. આથી ગુજરાત ટુરિઝમનો બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર બનીને નરેન્દ્ર મોદી તેમજ ભાજપની ગુડ બુકમાં આવી ગયો. પણ મોદીસાહેબનું ભલું પૂછવું. એમની મારા પ્રત્યેની સદભાવના બહુ લાંબી ન ટકી તો પ્રોબ્લેમ થઈ જવાનો. આજકાલ આ આમજનતા પાર્ટીવાળો અરવિંદ કેજરીવાલ બહુ પાવરફુલ થઈ ગયો છે, નહીં? ઓલરાઈટ, હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં ધીમે ધીમે એની સાથે દોસ્તી કરવાનું શરુ કરી દઈશ. અરવિંદ ભવિષ્યમાં બહુ મોટો માણસ બને તો જો અત્યારથી જ એની સાથે થોડું થોડું સેટિંગ કરી રાખ્યું હોય તો સારું પડે, યુ સી.



સૈફ અલી ખાન: મેં ‘એજન્ટ વિનોદ’માં ઓડિયન્સને બસ્સો રુપિયામાં દુનિયાભરના અડધા ડઝન દેશોની ટૂર કરાવી. ફિલ્મ પીટાઈ ગઈ. મને લાગે છે કે પ્રેક્ષકો ફોરનનાં ગ્લેમરસ લોેકેશન્સ જોઈ જોઈને બોર થઈ ગયા છે. હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં હું ‘એજન્ટ વિનોદ’ની સિક્વલ બનાવીશ એનું સમગ્ર્ શૂટિંગ ડાંગના આદિવાસી વિસ્તારમાં કરીશ.



કેટરીના કૈફ: લોકો મારી તુલના દેશનાં બે સૌથી ઈમ્પોર્ટન્ટ માણસો સાથે કરે છે - મનમોહન સિંહ અને સોનિયા ગાંધી સાથે! આહા, મારી જેમ આપણા પ્રાઈમ મિનિસ્ટર પણ ‘એક્સપ્રશનલેસ વંડર’ છે. એમને કોઈ પણ લખાણ વાંચવા આપો, એમના ચહેરાના હાવભાવ એકસરખા જ રહે છે. આઈ એમ સો પ્રાઉડ ઓફ હિમ! અને સોનિયા ગાંધી? મારી જેમ એમને પણ આટલાં વર્ષો પછી સરખું હિન્દી બોલતાં આવડતું નથી. સો ક્યુટ, ના? હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં હું આ બન્ને મહાન હસ્તીઓને પર્સનલી મળીને એમનો ઓટોગ્ર્ાફ લઈશ અને એમની સાથે ફોટા પડાવીશ.



સંજય લીલા ભણસાલી: મારી ‘સાંવરિયા’ અને ‘ગુઝારિશ’ જેવી ભવ્ય કલાત્મક ફિલ્મો ફ્લોપ થઈ ગઈ, પણ ‘રાઉડી રાઠોડ’ પ્રોડ્યુસ કરી તો સુપરડુપર હિટ થઈ. ઓડિયન્સને આવો જ માલ જોઈતો હોય તો યહી સહી. હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં રાખી સાવંત અને મિકાને મેઈન હીરો-હિરોઈન તરીકે સાઈન કરીને ઓર એક હાઈક્લાસ સી-ગ્ર્ોડની ફિલ્મ બનાવીશ અને એમાં ગ્ર્ોટ ખલી પાસે આઈટમ સોંગ પર ડાન્સ કરાવીશ.



સુનિધિ ચૌહાણ: નશીલાં, નખરાળાં સેક્સી આઈટમ સોંગ ગાવામાં આપણી મોનોપોલી હતી. મ્યુઝિક કંપોઝરો મારાં ઘરની બહાર લાઈન લગાડતા હતા, પણ આ શ્રેયા ઘોષાલે ‘ચીકની ચમેલી’ અને પછી ‘ખિલાડી 786’નું ‘બલમા’ ગીત ગાઈને મારું માર્કેટ તોડી નાખ્યું. એને જરુર શી છે અવાજ બદલી બદલીને સુપરહિટ આઈટમ સોંગ્સ ગાવાની? રોમેન્ટિક ગીતોથી ધરવ નથી થતો એને?  મારે હવે નવું માર્કેટ શોધવું પડશે. હું સંકલ્પ કરું છું કે 2013માં હું ભજનોનાં કમસે કમ બે આલબમ બહાર પાડીશ અને સિનિયર સિટીઝનોમાં મારું ફેન-ફોલોઈંગ વધારીશ.

તમારું ન્યુ યર રિઝોલ્યુશન શું છે, બાય ધ વે?

શો સ્ટોપર 

આપણે નવા વર્ષની રાહ શા માટે જોતા હોઈએ છીએ? જૂની બૂરી આદતોની ફરી પાછી એકડે એકથી શરુઆત થઈ શકે એ માટે! 

- અનામી


Friday, December 28, 2012

હોલીવૂડ હંડ્રેડ: હમને ઘર છોડા હૈ, રસમોં કો તોડા હૈ


મુંબઈ સમાચાર- ઈન્ટરવલ પૂર્તિ - તા. ૨૬ ડિસેમ્બર ૨૦૧૨                      

કોલમ: હોલીવૂડ હંડ્રેડ: મરતાં પહેલાં જોવી પડે એવી ૧૦૦ વિદેશી ફિલ્મો

જિદ્દી છોકરી અને છેલછોગાળો છોકરાની મસ્તમજાની પ્રેમકહાની ઓડિયન્સને હંમેશા આકર્ષતી આવી છે

ફિલ્મ નંબર ૩: ઈટ હેપન્ડ વન નાઈટ



આ એક હલકીફૂલકી રોમેન્ટિક કોમેડી છે. ફિલ્મ આપણા દાદા-પરદાદાના જમાનાની એટલે કે ૭૮ વર્ષ જૂની છે એટલે દેખીતી રીતે જ બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઈટમાં છે. જેમ જેમ લેખ વાંચતા જશો તેમ તેમ તમને સમજાતું જશે કે ઓત્તારી... આવી સેમ-ટુ-સેમ સ્ટોરીવાળી હિન્દી પિક્ચર તો મેં જોઈ છે

ફિલ્મમાં શું છે?

એલેન એન્ડ્રુઝ (ક્લોડેટ કોલ્બર્ટ) બડે બાપ કી બિગડી હુઈ ઔલાદ છે. એણે વેસ્લી નામના લાલચુ યુવાન સાથે ધરાર લગ્ન કરી નાખ્યાં છે. બાપાએ ગુસ્સે ભરાઈને લગ્ન રદ કરી નાખ્યાં એટલે એલેન ઘર છોડીને નાસી જાય છે. પ્રિયતમને મળવા એ ન્યુયોર્ક જતી બસમાં ચડી જાય છે. અહીં એનો ભેટો પીટર (ક્લર્ક ગેબલ) નામના મસ્તમૌલા અને બેકાર પ્રેસ રિપોર્ટર સાથે થાય છે. એ તરત એલેનને ઓળખી જાય છે. એ કહે છે: સાંભળ, તારા પિતાશ્રીએ જાહેરાત કરી છે કે જે કોઈ મારી ગુમશુદા દીકરી વિશે ઈન્ફર્મેશન આપશે એને હું ઈનામ આપીશ. હવે તારી સામે બે વિકલ્પ છે. કાં તો તું મને એક્સક્લુઝિવ ઈન્ટરવ્યુ આપ. હું આ ધમાકેદાર સ્ટોરી મારે એડિટરને આપીશ તો એ તરત મને નોકરી પર રાખી લેશે. જો તું એમ નહીં કરે તો હું તારા બાપાનો કોન્ટેક્ટ કરીને તને પકડાવી દઈશ. પછી ઈનામના પૈસા લઈને ઘરભેગો જઈ જઈશ. બોલ, શું કરવું છે તારે? એલેન, નેચરલી, પહેલો વિકલ્પ પસંદ કરે છે.

હવે શરુ થાય છે બન્નેની ઘટનાપ્રચુર યાત્રા. શરુઆતમાં તો એલેન વાયડા પીટર પર બહુ ગિન્નાયેલી હતી, પણ ધીમે ધીમે ખીજ ઘટતી જાય છે, એટલું જ નહીં, એ પીટરના પ્રેમમાં પડતી જાય છે. રસ્તામાં કેટલાય કિસ્સા બને છે. બેય કડકા હતાં એટલે રસ્તા પર લિફ્ટ માગી માગીને જ આગળ વધવાનું હતું. પીટર કહે છે: ડોન્ટ વરી. લિફ્ટ માગવામાં તો હું ઉસ્તાદ છું. એ અંગૂઠો ધરીને ક્યાંય ઊભો રહે છે, પણ હરામ બરાબર એકેય કાર ઊભી રહે તો. બેઠી બેઠી તાલ જોયા કરતી એલેન આખરે મેદાનમાં આવે છે. એ પોતાનું સ્કર્ટ ઊંચું કરીને અદાથી ઊભી રહે છે. ફટ કરતી એમને એક કારમાં લિફ્ટ મળી જાય છે! એલેન કહે છે: કેમ, મને કોન્ગ્રેચ્યુલેટ નહીં કરે? પીટર એલન કહે છે: કેમ? એલેન કહે છે: વેલ, આઈ પ્રુવ્ડ વન્સ એન્ડ ફોર ઓલ ધેટ લિમ્બ ઈઝ માઈટીઅર ધેન ધ થમ્બ! (મેં સાબિત કરી નાખ્યું કે તારા અંગુઠા કરતાં મારી ખુલ્લી ટાંગમાં વધારે તાકાત છે!)



વચ્ચે વિરામ લેવા સૌ રોકાય છે ત્યારે લિફ્ટ આપનાર ગઠિયો કારમાં પડેલો બન્નેનો સામાન લઈને રફૂચક્કર થવાની નાકામ કોશિશ કરે છે. પીટર એનો પીછો કરે છે અને એની કાર લઈ લે છે. ખૂબ બધી ધમાચકડીને અંતે મુસાફરીની અંતિમ રાત આવે છે. બન્ને એક મોટેલમાં રોકાયાં છે. એલેન આખરે એકરાર કરી જ દે છે: આઈ લવ યુ, પીટર. પીટર પણ એને ચાહવા લાગ્યો છે. એલેનને સૂતી મૂકીને પીટર પૈસાનો બંદોબસ્ત કરવા નીકળી જાય છે. મોટેલનો માલિક જુએ છે કે કાર મિસિંગ છે. એ આકળવિકળ થઈને એલેનને જગાડીને કાઢી મૂકે છે: તારો બોયફ્રેન્ડ તો તને મૂકીને જતો રહ્યો. હવે તું પણ નીકળ. આ ધરમશાળા થોડી છે કે તને મફતમાં રહેવા દઉં? એલેનનું દિલ ભાંગી જાય છે. પીટરે મને દગો દીધો? એ રડતી રડતી પપ્પાને ફોન કરે છે. પપ્પા ઈમોશનલ થઈને કહે છે કે દીકરી, તું બસ એકવાર ઘરે આવી જા. હું વેસ્લી (ઓરિજિનલ બોયફ્રેન્ડ-ટર્ન્ડ-હસબન્ડ) સાથે તારાં વિધિવત લગ્ન પણ કરાવી આપીશ, બસ? એલેનને હવે વેેસ્લીમાં રસ રહ્યો નથી, પણ પીટરે દ્રોહ કરી નાખ્યો એટલે કમને એ વેસ્લી સાથે ફરીથી જોડાવા તૈયાર થઈ જાય છે

દરમિયાન પીટર પોતાના એડિટર પાસેથી પૈસા લઈને મોટલ પર પાછો આવે છે, પણ ત્યાં સુધીમાં તો એલેન પપ્પાએ મોકલેલી કારમાં જતી રહી છે. ઘરે જઈને એ નોર્મલ દેખાવાનો પ્રયત્ન કરે છે, પણ આખરે ડેડી ડિયર સામે હૈયું ખોલીને પીટર વિશે ખુલીને જણાવી દે છે. દુભાયેલો પીટર પપ્પાજી પાસે આવે છે. ના, ઈનામની રકમ લેવા નહીં, પણ એલેન પાછળ એણે ૩૯ ડોલરનો ખર્ચ કર્યો હતો, એ લેવા. હું પણ એલેનને પ્રેમ કરું છંું એમ કબૂલીને એ પગ પછાડતો નીકળી જાય છે. એલેન -વેસ્લીનાં લગ્નની વિધિ શરૂ થઈ ચુકી છે. વેસ્લીના હાથમાં દીકરીનો હાથ મૂકતાં પહેલાં, છેક છેલ્લી ઘડીએ પિતાજી એલેનને કહે છે કે તું પીટર વિશે ગરસમજ કરી રહી છે. છોકરો પાણીદાર છે, આ વેસ્લી જેવો લાલચુ નથી. હજુય સમય છે. પાછલા ગેટ પર કાર તૈયાર ઊભી છે. નાસી જા! એલેન એવું જ કરે છે. એનું અને પીટરનું મિલન થાય છે.

... એન્ડ હોપફુલી, ધે લીવ્ડ હેપીલી એવર આફ્ટર!

કથા પહેલાની અને પછીની




આ ફિલ્મની કથાવસ્તુ નાઈટ બસ નામની ટૂંકી વાર્તા પર આધારિત છે. શૂટિંગ પછી હિરોઈન ક્લોડેટ કોલ્બર્ટે મોં બગાડીને પોતાના દોસ્તને ફરિયાદ કરી હતી: યુ નો વોટ, મેં હમણાં જ દુનિયાની સૌથી વાહિયાત ફિલ્મનું શૂટિંગ પૂરું કર્યું! ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૩૪ના રોજ ફિલ્મ રિલીઝ થઈ પછી એના રિવ્યુઝ ઠીક-ઠીક આવ્યા હતા. શરુઆતમાં બિઝનેસ પણ ઠંડો હતો, પણ વર્ડ-ઓફ-માઉથથી વાત ફેલાતી ગઈ અને ફિલ્મ જબરદસ્ત હિટ પૂરવાર થઈ. ઓસ્કરની પાંચ મુખ્ય કેટેગરીમાં નોમિનેટ થઈ અને તમામ અવોર્ડઝ જીતી લીધા: બેસ્ટ પિક્ચર, બેસ્ટ ડિરેક્ટર, બેસ્ટ એક્ટર, બેસ્ટ એક્ટ્રેસ અને બેસ્ટ રાઈટિંગ. આજ સુધીમાં અન્ય બે જ ફિલ્મો બિગ ફાઈવ તરીકે ઓળખાતા આ પાંચેપાંચ ઓસ્કર જીતી શકી છે- વન ફ્લ્યુ ઓવર કકૂઝ નેસ્ટ (૧૯૭૫) અને ધ સાયલન્સ ઓફ ધ લેમ્બ્સ (૧૯૯૧). ઈટ હેપન્ડ વન નાઈટને કલ્ચરલી, હિસ્ટોરિકલી એન્ડ એસ્થેટિકલી સિગ્નિફિક્ધટ ફિલ્મ ગણવામાં આવે છે

એક દશ્યમાં હીરો શર્ટ કાઢે છે ત્યારે નીચે બનિયાન પહેર્યું નથી એવું બતાવવામાં આવે છે. કહે છે કે આ સીનની એટલી જબરદસ્ત અસર થઈ હતી કે ફિલ્મ રિલીઝ થઈ પછી અમેરિકામાં બનિયાનનું વેચાણ ઘટી ગયું હતું

ફિલ્મનાં કેટલાંય દશ્યોની પછી તો દુનિયાભરમાં ખૂબ નકલ થઈ છે. જેમકે, સ્કર્ટ ઊંચું કરીને લિફ્ટ મેળવવી, છેલ્લી ઘડીએ લગ્નમંડપમાંથી છટકીને પ્રેમી સાથે નાસી જવું, વગેરે...એન્ડ યેસ, બોલીવૂડમાં એક નહીં, બબ્બે વાર ઈન હેપન્ડ વન નાઈટ પરથી ફિલ્મો બની છે. એક તો, રાજ કપૂર-નરગીસને ચમકાવતી ચોરી ચોરી અને બીજી, આમિર ખાન-પૂજા ભટ્ટવાળી દિલ હૈ કે માનતા નહીં. આના પરથી એક ક્નડ ફિલ્મ પણ બની છે.
    
ઈટ હેપન્ડ વન નાઈટ ફેક્ટ-ફાઈલ 
ડિરેક્ટર          :  ફ્રેન્ક કાપ્રા
કલાકાર          :  કલર્ક ગોબલ, ક્લોડેટ કોલ્બર્ટ
મૂળ કથા         :  સેમ્યુઅલ હોપક્ધિસ આડમ્સ
દેશ               : અમેરિકા
અવોર્ડઝ   : બેસ્ટ પિક્ચર, એક્ટર, એક્ટ્રેસ, ડિરેક્શન અને રાઈટિંગના ઓસ્કર અવોર્ડઝ                                                                       ૦૦૦

‘’

Saturday, December 22, 2012

આવતી કાલ અમારી છે...


દિવ્ય ભાસ્કર - સન્ડે સપ્લીમેન્ટ - 23 ડિસેમ્બર 2012

કોલમ: મલ્ટિપ્લેક્સ 

આ વર્ષે બોલીવૂડમાં એવાં ક્યાં તેજસ્વી અને નવાનક્કોર હીરો, હિરોઈન તેમજ ડિરેક્ટર્સ આવ્યાં જેની આગલી ફિલ્મોની રાહ જોવાનું આપણને મન થાય?  



વર્ષે સિલ્વર સ્ક્રીન પર પહેલી વાર ચમકેલા સૌથી ‘તેજસ્વી તારલા’ ક્યા? ઘણા બધા. સિનેમામાં ડિરેક્ટરને કેપ્ટન-ઓફ-ધ-શિપ કહેવામાં આવે છે. તેથી લાંબી પ્રસ્તાવના બાંધ્યા વિના વાતની શ‚આત તાજા તરવરિયા ડિરેક્ટર્સ કરીએ.



ગૌરી શિંદે: શ્રીદેવી જેવી મેગાસ્ટારને પંદર-પંદર વર્ષના અંતરાલ પછી પુનરાગમન કરાવવાનું હોય ત્યારે ભલભલા સિનિયર ડિરેક્ટરને પણ ટેન્શન થઈ જાય, પણ ગૌરી શિંદે જેવી ફર્સ્ટ-ટાઈમ ડિરેક્ટરે આ કામ ગજબની સહજતા અને આત્મવિશ્વાસ સાથે ‘ઈંગ્લિશ વિંગ્લિશ’ થકી કરી બતાવ્યું. વાહ, વોટ અ ફિલ્મ! ગૌરીએ બોલીવૂડમાં સુપર્બ એન્ટ્રી કરી છે. સાવ સીધીસાદી વાર્તા અને ગૌરી જેવી બિનઅનુભવી ડિરેક્ટર પર સંપૂર્ણ ભરોસો મૂકવા બદલ શ્રીદેવીને પણ ફુલ માર્ક્સ આપવા પડે.



રાજેશ માપુસ્કર: ‘થ્રી ઈડિયટ્સ’ જેવા માસ્ટરપીસ પછી વિધુ વિનોદ ચોપડા અને રાજુ હિરાણીની ટીમ પાસેથી ‘ફરારી કી સવારી’ આવી રહી હોય ત્યારે એના પર અપેક્ષાઓનો કેવો ગજબનાક ભાર હોવાનો. રાજેશ માપુસ્કરે, ખેર, ‘થ્રી ઈડિયટ્સ’ને તોલે આવે એવી બેસ્ટમબેસ્ટ તો નહીં, પણ હૃદયને સ્પર્શે એવી સંવેદનશીલ ફિલ્મ તો જરુર બનાવી. શર્મન જોશી અને બમન ઈરાની પાસેથી રાજેશે ઉત્તમ કામ લીધું છે.  



કરણ મલ્હોત્રા: પહેલી જ ફિલ્મમાં કરણ જોહર જેવો પ્રોડ્યુસર, હૃતિક રોશન-પ્રિયંકા ચોપડા-સંજય દત્ત જેવાં ટોપ સ્ટાર્સ અને ‘અગ્નિપથ’ જેવી યાદગાર ફિલ્મની રિમેક બનાવવાની જવાબદારી મળે ત્યારે કાં તો માણસની શ્રેષ્ઠ શક્તિઓ કામે લાગી જાય અથવા તો દિશાહીન થઈને એ તૂટી જાય. કરણ મલ્હોત્રાના કેસમાં પહેલો વિકલ્પ સાચો ઠર્યો. ઓરિજિનલ ‘અગ્નિપથ’ બોક્સઓફિસ પર નહોતી ચાલી પણ એની રિમેક  સુપરહિટ પૂરવાર થઈ. રિશી કપૂરને કદી કલ્પના કરી ન હોય એવી કુત્સિત ભુમિકામાં આપણે  જોયા. ડિરેક્ટરોના આ નવાનક્કોર ફાલમાં કરણ મલ્હોત્રા સંભવત: સૌથી સફળ મેઈનસ્ટ્રીમ બોલીવૂડ ડિરેક્ટર પૂરવાર થવાનો.




શકુન બત્રા: શકુને કરીના-ઈમરાન ખાનને લઈને ‘એક મૈ ઔર એ તૂ’ નામની એક મજાની હલકી-ફૂલકી રોમેન્ટિક કોમેડી બનાવી, જે ઓડિયન્સ, બોક્સઓફિસ તેમજ સમીક્ષકો ત્રણેયની પરીક્ષામાંથી પાસ થઈ ગઈ. જોઈએ, શકુન એની બીજી ફિલ્મમાં કેવોક મીર મારે છે.

આ ઉપરાંત અનુ મેનન (‘લંડન, પેરિસ, ન્યુયોર્ક’) અને બેલા સહગલ (‘શિરીન ફરહાદ કી તો નિકલ પડી’)ને પણ યાદ કરી લેવા જોઈએ, એમની ફિલ્મોએ ખાસ તરંગો પેદાં કયાર્ર્ં ન હોવા છતાં.

 ઓકે, હવે 2012માં પહેલી વાર બિગ સ્ક્રીન પર દેખાયેલા બ્રાન્ડ-ન્યુ હીરોલોગનો વારો.  



આયુષ્યમાન ખુરાના: એણે શ‚આત એમટીવીના રોડીઝ બનવાથી કરી હતી. પછી એમટીવીનો વીજે બન્યો, પછી બીજા કેટલાય ટીવી શોઝનો એન્કર બન્યો, પણ એણે સૌથી વધારે ધ્યાન ખેંચ્યું ‘વિકી ડોનર’માં દિલ્હીના વીર્યવાન મસ્તમૌલા બનીને. દેખાવે સાધારણ હોવાને કારણે એ ટિપિકલ હિન્દી ફિલ્મ હીરો ભલે ન બની શકે, પણ આ મલ્ટિપ્લેક્સ યુગમાં એનું ભવિષ્ય ઊજળું છે. એની હવે પછીની ફિલ્મ રોહન સિપ્પી બનાવી રહ્યા છે જેનું ટાઈટલ છે,  ‘નૌટંકી સાલા’.



અર્જુન કપૂર: ફિલ્મી ફેમિલીના આ ફરજંદને યશરાજ બેનર વાજતેગાજતે ‘ઈશકઝાદે’માં લોન્ચ કર્યો. નોર્થ ઈન્ડિયન મજનુના રોલમાં એણે સરસ કામ કર્યું (જોકે ફિલ્મમાં સૌથી વધારે વાહવાહી તો એની જાડુડીપાડુડી હિરોઈન પરિણીતી ચોપડા તાણી ગઈ). અર્જુન સજ્જ અને મહેનતુ છોકરો છે. એની આગામી હાઈ-પ્રોફાઈલ ફિલ્મોનાં નામ પર નજર ફેરવો: યશરાજ બેનરની ‘ઔરંગઝેબ’ અને ‘ગુંડે’, ડેડી બોની કપૂરના પ્રોડક્શન હેઠળ બનનારી ‘વાઈરસ દીવાન’ અને ‘મિસ્ટર ઈન્ડિયા પાર્ટ ટુ’ તેમજ ચેતન ભગતની નોવેલ પર આધારિત ‘ટુ સ્ટેટસ’. આ પાંચમાંથી બે ફિલ્મો પણ સરસ ચાલી ગઈ તો અર્જુન કપૂરની ગાડી દોડતી રહેવાની.



 વરુણ ધવન  અને સિદ્ધાર્થ મલ્હોત્રા: આ બન્ને ‘સ્ટુડન્ટ ઓફ ધ યર’માં એકસાથે ચમક્યા એટલે એમની વાત એકસાથે કરી લઈએ. બન્ને ટિપિકલ ચોકલેટી હીરો છે, શાહરુખ ખાન વત્તા જોન અબ્રાહમના કોમ્બિનેશન જેવા. પ્રોડ્યુસર-ડિરેક્ટર કરણ જોહરે  કાનફાડ ઢોલનગારાં વચ્ચે બેયને લોન્ચ કર્યા. ધારો કે આવું જોરદાર લોન્ચિંગ પેડ  ન મળ્યું હોત તો આ છોકરાઓ લોકોનું ધ્યાન ખેંચી શક્યા હોત કે કેમ એ સવાલ છે. જોઈએ, આગળ જતાં બન્ને કેવુંક ઉકાળે છે.



પુલકિત સમ્રાટ:  ‘ક્યૂંકિ સાસ ભી કભી બહૂ થી’માં તુલસીનો દીકરો બનીને ટીવી પર પહેલી વાર આવ્યો ત્યારે જ લાગતું હતું કે યે હેન્ડસમ મુંડે કો તો ફિલ્મો મેં હોના ચાહિએ. પુલકિત બડા પડદા પર આવ્યો પણ ખરો, ‘બિટ્ટુ બોસ’ બનીને. ફિલ્મ ખાસ ન ચાલી, પણ છોકરો દમદાર છે એ પરખાઈ ગયું. ફરહાન અખ્તરની પ્રોડક્શન કંપનીએ એને સાઈન કર્યો છે. આ છોકરામાં સૌને સરપ્રાઈઝ કરી શકવાનું કૌવત છે.

હવે 2012નાં કન્યારત્નો પર આવીએ. શ‚આત, અફકોર્સ, ‘વિકી’ગર્લથી કરીએ.



યામી ગૌતમ: ‘વિકી ડોનર’થી કોન્ફિડન્ટ શરુઆત કરી એની પહેલાં જ સફળ મોડલને કારણે એનો ચહેરો જાણીતો બની ચુક્યો હતો. અગાઉ એ ટીવી સિરિયલો ઉપરાંત સાઉથ ઈન્ડિયન તેમજ પંજાબી ફિલ્મો પણ કરી ચૂકી છે. યામીએ ખૂબ આશા જગાવી છે એ તો નક્કી.  



ઈલેના ડી’ક્રુઝ: ‘બરફી’માં રણબીર કપૂર અને પ્રિયંકા ચોપડા જેવા તગડાં કો-સ્ટાર્સ હોવા છતાં આ નાજુક-નમણી રણણી સૌનું ધ્યાન ખેંચી શકી. એનું કારણ એ છે કે દક્ષિણની ફિલ્મોમાં એ ઓલરેડી ઘણું કામ કરી ચૂકી છે. ઈલેનાએ હવે બેગબિસ્તરાં લઈને કાયમી ધોરણે બોલીવૂડમાં ધામા નાખવા જેવાં છે, કારણ કે અહીં એનું ભવિષ્ય ખરેખર ઊજળું છે.




આલિયા ભટ્ટ: ‘સ્ટુડન્ટ ઓફ ધ યર’ રિલીઝ થતાં પહેલાં જ એને ‘નેક્સ્ટ બિગ થિંગ’નું બિરુદ મળી ગયું. ભઈ વાહ. મહેશ ભટ્ટસાહેબની આ ડેલિકેટ દીકરી પર સૌૈની નજર છે. ‘ટુ સ્ટેટ્સ’માં એ અર્જુન કપૂરની હિરોઈન બનવાની છે.



હુમા કુરેશી: ‘ગેન્ગ્સ ઓફ વાસેપુર’ના બન્ને ભાગમાં મજબૂત અદાકારોની જમઘટ હતી, છતાંય એ બધા વચ્ચે હુમા કુરેશી સૌનું ધ્યાન ખેંચી શકી. આ દિલ્હી-ગર્લ પછી તો ‘લવ શવ તે ચિકન ખુરાના’ પણ દેખાઈ. હવે વિશાલ ભારદ્વાજની ‘એક થી ડાયન’ ઉપરાંત નિખિલ અડવાણીની ‘ડી-ડે’માં એ ચમકશે.



ડાયેના પેન્ટી: અટક ભલે વિચિત્ર રહી, પણ ‘કોકટેલ’માં એણે કામ સરસ કયુર્ર્ં હતું. મોડલિંગનાં ક્ષેત્રમાંથી ફિલ્મોમાંથી આવેલી ડાયેનાદેવી સિનેમા પ્રત્યે કેટલી સિરિયસ છે એ તો સમય જ બતાવશે. ઓલ ધ બેસ્ટ ટુ યંગ બ્રિગેડ!

શો-સ્ટોપર

આ વર્ષે એમ તો સની લિઓનીએ પણ ‘જિસ્મ-ટુ’થી બોલીવૂડમાં મદમતાં પગલાં માંડ્યાં છે. માનો ન માનો, પણ પોર્ન ઈન્ડસ્ટ્રીમાંથી વાયા ‘બિગ બોસ’ થઈને બોલીવૂડમાં ઈમ્પોર્ટ થયેલી આ કન્યા ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રીમાં લાંબી ઈનિંગ્સ ખેલવાની છે!





‘’

Friday, December 21, 2012

એકવીસમી સદીના ચેમ્પિયન્સ કોણ હશે?


 ચિત્રલેખા - અંક તા. 17 ડિસેમ્બર 2012 

કોલમ: વાંચવા જેવું


                                                                                                                                   

ચાલો, એક સાવ સાદા સવાલનો જવાબ આપો. માણસ પોતાના કેટલા ટકા દિમાગનો ઉપયોગ કરે છે? તમારું જનરલ નોલેજ ઠીકઠાક હશે તો તમે તરત કહેશો: ૧૦ ટકા. આ ટકાવારી નીચે ઉતરીને ત્રણ ટકા સુધી જાય તો પણ જવાબ ‘સાચો’ ગણાશે, કારણ કે લેખકો, ઘર્મોપદેશકો, મનની શક્તિઓના મેનેજમેન્ટ ગુરુઓ, યોગાભ્યાસુઓ, સફળ સેલિબ્રિટીઓ અને કેટલાક ડોક્ટરો સુધ્ધાં વર્ષોથી આ વાત આપણા માથે હથોડાની જેમ સતત ફટકારતા આવ્યા છે. પણ આજના પુસ્તક ‘જય હો!’ના જોશીલા લેખક જય વસાવડાને પ્રચલિત સત્યોમાં રસ નથી. એ તરત પ્રતિ-પ્રશ્ન કરે છે:

‘આ બધા દિમાગી દહીં કરનારા વિદ્વાનોને પૂછો કે તમારી પાસે આ વાતનો શું આધાર-પૂરાવો છે? કોઈ અંગ્રેજી કિતાબનો હવાલો આપશે. કોઈ કહેશે ‘આધુનિક વિજ્ઞાને પણ સાબિત કર્યું છે કે...’ કયા વિજ્ઞાની? ક્યા પ્રયોગો? ક્યાં, ક્યારે, કેવી રીતે થયા? એવું બધું નહીં પૂછવાનું!... ટૂંકમાં, જાહેરમાં મોટા બ્રહ્મસત્યની અદામાં કોલર ટાઈટ કરીને જે માહિતી ફેંકી સુજ્ઞ જનતાને અચંબિત અને હતાશ કરી દેવાય છે, એવી આ ‘વૈજ્ઞાનિક માહિતી’ના આધાર-પુરાવા ઈન્ટરનેશનલ સાયન્સ પાસે તો ઠીક, સાદી અદાલતોમાં પણ માન્ય થાય એવા નથી હોતા! તો વૈજ્ઞાનિક રીતે માણસ પોતાના માત્ર ૧૦ ટકા દિમાગનો જ ઉપયોગ કરે છે એ વાત સાચી કે ખોટી? તો સાંભળી લો સાફ વાત: ખોટી, હળાહળ ખોટી. નરદમ જુઠ્ઠાણું. કપોળ કલ્પિત ગપ્પાથી વિશેષ કશું જ નહીં!’

આ એક આકર્ષક છટા છે આ પુસ્તકની. જે કંઈ સર્વસ્વીકૃત છે એની નીચે આંખ બંધ કરીને સહી કરતા રહેવાની જરૂર નથી. વિચારો, સવાલ કરો, તર્ક લડાવો, વાતમાં ઊંડે ઊતરો, મહેનત કરો અને પછી તમારા તારણ સુધી પહોંચો. અલબત્ત, આ પુસ્તકનું સૌથી મહત્ત્વનું પાસું તો વાચકને પાનો ચડાવી દે એવી એની મોટિવેશનલ ક્વોલિટી છે, જે એની ટેગલાઈનમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે: ‘આઈ ડુ ઈઝ બેટર ધેન આઈ કયૂ’. પુસ્તકના ત્રણ ખંડોના શીર્ષકો જ ઘણું બધું કહી દે છે: સાહસ અને શોર્ય, તક અને તૈયારી, જીગર અને જિંદગી!

યુવા પેઢી પ્રત્યે લેખકને હંમેશા વિશેષ લગાવ રહ્યો છે. ઊભરતા યંગસ્ટર્સને લક્ષ્યમાં રાખીને એમણે બેસ્ટ કરીઅર માટે મસ્ત ફોર્મ્યુલા પેશ કરી છે. યાને ટાઈમ, ટેસ્ટ અને ટ્રેઝર. જે-તે કરીઅર જમાવવા માટે જેટલો સમય આપવો પડે એ તમારી પાસે છે? એટલી ધીરજ છે? ટેસ્ટ એટલે પરીક્ષાવાળી ટેસ્ટ નહીં, પણ સ્વાદવાળો ટેસ્ટ. જે ક્ષેત્રમાં કરીઅર બનાવવું છે એમાં તીવ્ર રસ અને રુચિ છે? ન ગમતા ક્ષેત્રમાં રસ ન પડે. રસ ન પડે તો સમય ન અપાય. સમય ન અપાય તો ગુણવત્તા ન જળવાય. ગુણવત્તા ન જળવાય તો કશું યાદ ન રે. યાદ ન રહે તો નિષ્ણાત ન બનાય. નિષ્ણાત ન બનો તો કરીઅર ન બને! ત્રીજું, ટ્રેઝર. મતલબ કે ખજાનો, નાણાં. કરીઅર પૂરતા રિસોર્સીસ વગર કરીઅર ન બને. બૂક્સ, સીડી, ક્મ્પ્યુટર, ટ્રાવેલિંગ... આ બધું બેસ્ટ કરીઅર માટેનો ખર્ચ નહીં, પણ રોકાણ છે. આ રોકાણ તમે કરી શકો એમ છો?



વેલ, આ ત્રણેય ‘ટી’ તગડા હોય તો પણ કરીઅર આપણી ધાર્યો હતો એવો પરફેક્ટ આકાર ધારણ ન કરે, એમ બને. પરફેક્ટ કશું જ હોતું નથી. આપણે જેને ભગવાન ગણીને પૂજીએ છીએ એમનાં જીવન પણ ક્યાં પરફેક્ટ છે? માણસ થાકી જાય, કંટાળી જાય, હારી જાય, દર્દથી તૂટી જાય ત્યારે હાથ જોડીને ભગવાનને પ્રાર્થના કરે છે... પરંતુ રામ, કૃષ્ણ, મોહમ્મદ, જિસસ વગેરે દેવતાઈ અવતારોએ પણ જો દુખદર્દ, પીડાવેદના, આફતસંકટ આવતા હોય તો આપણું શું ગજું? પીડાદાયી પરિસ્થિતિમાં પીસાવું એક વાત થઈ, પણ જીવનથી હારી જઈને જીવન ટૂંકાવી દેવું એ તદ્દન જુદી વાત થઈ. એમાંય પરીક્ષાના પરિણામથી નાસીપાસ થઈને કે બીજા કોઈ પણ કારણસર ઊગીનો ઊભો થતો યુવાન આપઘાત કરે એના કરતા વધારે અફસોસજનક વાત બીજી કોઈ હોઈ ન શકે. લેખક કહે છે કે, ‘મોક્ષની ફ્રેન્ચાઈઝી ધરાવનારા ગુરુઓ પાપી પશ્ચિમને પેટ ભરીને વખોડ્યા બાદ ભવ્ય ભારતના ભરપૂર વખાણ કરે, ત્યારે એ સગવડપૂર્વક ગુપચાવી જાય છે કે વસતિ જ નહીં, રેશિયો મુજબ પણ જગતમાં સૌથી વધુ આત્મહત્યા કહેવાતા ‘સંતોષી અને સુખી’ ભારતમાં થાય છે!’

એકવીસમી સદીના ચેમ્પિયન્સ કોણ હશે? લેખકના મત મુજબ એ લોકો જેમની પાસે આ ‘ફાઈવ આઈ’ હશે- ઈમેજિનેશન, ઈન્ફર્મેશન, ઈન્ટેલિજન્સ, ઈનોવેશન અને ઈન્સાઈટ! અને કશું વાંચ્યા વિના આ દરવાજાની ચાવી ક્યાંથી મળશે? વાંચનની ટેવને તરફેણમાં લેખકે બિલકુલ યોગ્ય રીતે જોરશોરથી દાખલા-દલીલો પેશ કર્યા છે. એ કહે છે કે અમેરિકાને ગાળો આપતા આપતા આપણે ત્યાંથી મેકડોનાલ્ડ્સ ઉપાડી લાવ્યા, પણ બાર્ન્સ એન્ડ નોબલ્સ જેવા બૂકસ્ટોરની ચેઈન આપણને પચતી નથી! લેખકની સ્પષ્ટ માન્યતા છે કે રીડર બન્યા વગર લીડર થઈ શકાય જ નહીં. શાહરુખ ખાને એક મુલાકાતમાં કહ્યું છે કે, ‘મુંબઈમાં મારાથી વધુ હેન્ડસમ દેખાતા લાખ છોકરાઓ છે, જે ડિઝાઈનર બ્રાન્ડેડ કપડાં પહેરે છે. ડાન્સ કે ઘોડેસવારી કરે છે. બોડીબિલ્ડર છે. પણ એ સવારે છાપું વાંચતા નથી. ધે ડોન્ટ નો, વોટ ઈઝ હેપનિંગ અરાઉન્ડ! માટે એ લોકોને સમજી શકતા નથી. એમને કળા કે સાહિત્યની સૂઝ નથી. માટે એ લોકો મેગાસ્ટાર નથી!’



પુસ્તકમાં સ્ટીવ જોબ્સ, બરાક ઓબામા અને હેરી પોટરનાં રચયિતાંની જે.કે. રોલિંગ જેવાં મહાનુભાવોની અફલાતૂન સ્પીચ મૂકીને લેખકે બહુ મજાનું કામ કર્યું છે. આ મૌલિક લેખોમાં જીવન વિશેની લેખકની સુંદર સમજ પણ સ્વાભાવિક રીતે વણાતી થઈ છે. જેમ કે, ‘સ્લમડોગ મિલિયોનેર’ વિશેના સુંદર લેખમાં કહેવાયું છે કે, ‘લાઈફની ક્વીઝના જવાબ જનરલ નોલેજની કિતાબોમાં નથી હોતા. એ જિંદગીના કાગળ પર વળતી કાળની ગડીઓથી સર્જાતા સળ જેવી ઘટનાઓની સ્મૃતિમાં હોય છે. જિંદગી એટલે કોઈ મોટો નેકલેસ નહીં, પણ નાના-નાના મોતીડાની માળા. ક્યારેક અગાઉ બનેલો એક સંબંધ, અગાઉ વાંચેલી એક વાત, અગાઉ જોયેલો એક કાર્યક્રમ, અગાઉ સાંભળેલો કોઈ શબ્દ... આ ફરી પાછા આપણને ભટકાઈને મળશે, તેનો અંદાજ માંડી શકાતો નથી!’

જય વસાવડા આગવી લેખનશૈલીથી આગળ નીકળી ચૂકેલા લેખક છે. એમની પોતીકી બ્રાન્ડ વિકસી ચૂકી છે. જીવનરસથી ધસમસતી, તેજસ્વી અને પ્રભાવશાળી. આ રુપકડાં પુસ્તકના પચાસ સંકલિત લેખોમાં એ પૂર્ણ કળાએ ખીલ્યા છે. બજારમાં એકધારા ઠલવાયા કરતાં પ્રેરણાદાયી પુસ્તકોમાંથી મોટા ભાગનામાં નથી નવી વાત કહેવાયેલી હોતી કે નથી રજૂઆતમાં તાજગી હોતી. એ બધા વચ્ચે ‘જય હો!’ સહજપણે વિશેષ ધ્યાન ખેંચે છે. નિ:શંકપણે એક કરતાં વધારે વખત વાંચવું અને વંચાવવું ગમે એવું સત્ત્વશીલ પુસ્તક.    00


 જય હો!

લેખક: જય વસાવડા

પ્રકાશક: રિમઝિમ ક્રિએશન્સ, ગોંડલ 
વિક્રેતા:  નવભારત સાહિત્ય મંદિર, અમદાવાદ-૧

ફોન: (૦૨૮૨૫) ૨૨૩૭૭૬, (૦૭૯) ૨૨૧૩ ૨૯૨૧

કિંમત:   ૩૫૦ /
પૃષ્ઠ: ૨૩૦








‘’

Wednesday, December 19, 2012

ફિલ્મ નંબર ૨. ‘સાઈકો’ : આશિક હૂં મૈં, કાતિલ ભી હૂં


મુંબઈ સમાચાર- ઈન્ટરવલ પૂર્તિ  - તા. ૧૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૨ 

કોલમ: હોલીવૂડ હંડ્રેડ: મરતાં પહેલાં જોવી પડે એવી ૧૦૦ વિદેશી ફિલ્મો

દિલ ધડકાવી દે એવી ભેદભરમથી ભરપૂર એવી ‘સાઈકો’એ ફિલ્મમેકર આલ્ફ્રેડ હિચકોકને સૌથી વધારે પ્રતિષ્ઠા અપાવી છે. જોકે તે રિલીઝ થઈ ત્યારે એક નારાજ સમીક્ષકે ત્યાં સુધી લખી નાખ્યું હતું કે હિચકોકની તેજસ્વી કારકિર્દી પર આ ફિલ્મ કલંક સમાન છે! 




 ફિલ્મ નંબર ૨: ‘સાઈકો’

જીવ અધ્ધર કરી નાખે અને રહસ્યના આટાપાટમાં દિમાગને ગૂંચવી નાખે એવી આ ફિલ્મ આલ્ફ્રેડ હિચકોનની સર્વોત્તમ રચના ગણાય છે. હિચકોક એટલે સસ્પેન્સ-થ્રિલર ફિલ્મોના બેતાજ બાદશાહ. ઘાતકી રીતે હત્યાઓ થતી હોય, ભેદભરમના માહોલમાં લોહીની છાકમછોળ ઉડતી હોય એવી ફિલ્મ માટે ‘સ્લેશર’ શબ્દ વપરાય છે. પચાસ વર્ષ પહેલાં બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઈટમાં બનેલી ‘સાઈકો’ને સર્વપ્રથમ સ્લેશર ફિલ્મ માનવામાં આવે છે.

ફિલ્મમાં શું છે? 

મેરિઓન ક્લેન (જેનેટ લી) નામની એક અમેરિકન યુવતી છે. એનો એક બોયફ્રેન્ડ છે, જે ડિવોર્સી છે. બાપડો નાણાભીડમાં છે. એને મદદ કરવા મેરિઓન પોતાની બોસના એક ક્લાયન્ટના ૪૦,૦૦૦ ડોલર ચોરીને કારમાં રફૂચક્કર થઈ જાય છે. એનો પ્રેમી બીજા શહેરમાં રહે છે. વરસાદી મોસમ છે અને મંઝિલ દૂર છે. રસ્તામાં તોફાનનો માહોલ સર્જાતા એ સૂમસામ જગ્યાએ આવેલી ‘બેટ્સ’ નામની મોટલમાં રાતવાસો કરવા રોકાય છે. મોટેલના માલિકનું નામ છે નોર્મન બેટ્સ (એન્થની પર્કિન્સ). મોટલની બાજુમાં જ નાનકડી ટેકરી પર ભૂતબંગલા જેવું એનું ઘર છે. નોર્મન એમાં પોતાની મા સાથે રહે છે. નોર્મન શરમાતા શરમાતા મેરિઓનને પોતાની સાથે ભોજન કરવા આમંત્રણ આપે છે. ડિનર પહેલાં નોર્મન પોતાના ઘરે જાય છે ત્યારે મા સાથે એનો ઝઘડો થઈ જાય છે. મેરિઓન દૂરથી જુએ છે કે નોર્મનની મા બારી પાસે ઊભી છે. એનો ચહેરો તો સ્પષ્ટ દેખાતો નથી, પણ અવાજ ચોખ્ખો સંભળાય છે. મા ચિલ્લાઈને દીકરાને કહી રહી છે કે તારી દાનત ખરાબ છે. તને તો મોટલમાં રાત રોકાવા આવેલી પેલી બાઈ સાથે સંબંધ બાંધવામાં રસ છે.

પરવારીને મેરિઓન પોતાના કમરામાં જાય છે, કપડાં બદલે છે. નોર્મન નાના છિદ્રમાંથી એનું ઉઘાડું શરીર તાક્યા કરે છે. મેરિઓન શાવર લેવાનું શરુ કરે છે. અચાનક કોઈ સ્ત્રી બાથરુમમાં ઘુસે છે. એના હાથમાં ધારદાર છરો છે. મેરિઓન કશું સમજે તે પહેલાં પેલી ઔરત ઘાતકી રીતે એની હત્યા કરી નાખે છે. નોર્મનને આ દુર્ઘટનાની જાણ થાય છે. એ તરત સમજી જાય છે મેરિઓનને એની માએ જ ખતમ કરી નાખી છે. મેરિઓનની લાશને એ શાવરના કર્ટનમાં લપેટી એની જ કારમાં નાખે છે. એનો સામાન અને ચોરીના પૈસા પણ સાથે લે છે. નજીકમાં ખાડી જેવી જગ્યા છે. નોર્મન આખેઆખી કારને એમાં ડૂબાડી દે છે.



પૈસા ચોરાયા છે, મેરિઓન ગાયબ છે એટલે એની બોસે એક ડિટેક્ટિવ (માર્ટિન બાલસેમ)ની મદદ લે છે. ડિટેક્ટિવ પગેરું દબાવતો બેટ્સ મોટલ પહોંચે છે. પૂછપરછ કરતાં નોર્મન ગલ્લાંતલ્લાં કરવા લાગે છે. ડિટેક્ટિવ કહે છે: મારે તારી માને મળવું છે. નોર્મન ના પાડી દે છે: નહીં, તમે એને નહીં મળી શકો, એ માંદી છે. ડિટેક્ટિવ તોય લાગ જોઈને નોર્મનના ઘરમાં ઘૂસે છે. ફરી પાછી પેલી સ્ત્રી પ્રગટે છે અને ધારદાર છરાથી ડિટેક્ટિવની કતલ કરી નાખે છે. નોર્મન આતંકિત થઈને માને ઘરના ભંડકિયામાં સંતાઈ જવા કહે છે. મા માનતી નથી. નોર્મન આખરે બળજબરીથી એને ઊંચકીને ભંડકિયામાં પૂરી દે છે. ઓડિયન્સને અત્યાર સુધી માનું માત્ર શરીર જ દેખાયું છે. એનો ચહેરો હજુ સુધી સ્ક્રીન પર આવ્યો નથી.

નોર્મનની વૃદ્ધ માને આખરે થયું છે શું? એ શા માટે એક પછી એક ખૂનો કરતી જાય છે? રહસ્ય ઘૂંટાતું જાય છે. હવે મેરિઓનની બહેન અને પ્રેમી પણ છાનબીનમાં જોડાય છે. એ બન્ને નકલી પતિ-પત્ની બનીને બેટ્સ મોટલમાં ચેક-ઈન કરે છે. પ્રેમી નોર્મનને વાતોમાં પરોવી રાખે છે. બહેન ગુપચુપ એના ઘરમાં પહોંચી જાય છે. નોર્મનને તરત શંકા જાય છે. એ મેરિઓનના પ્રેમીને બેહોશ કરી પોતાના ઘર તરફ દોટ મૂકે છે. બહેન એનાથી લપાતીછૂપાતી ભંડકિયામાં પહોંચે છે. અહીં એ એવું કશુંક બને છે કે એ છળી ઉઠે છે. એ જુએ છેે કે... બસ, આટલું જ. હવે આગળ શું થયું એની વાત અમે નહીં કરીએ. જેણે ‘સાઈકો’ જોઈ છે એ ઓલરેડી જાણે છે કે સસ્પેન્સ શું છે, પણ જે આ લેખ વાંચ્યા પછી જોવાના છે એની મજા શું કામ બગાડવી?

કથા પહેલાની અને પછીની

‘સાઈકો’ આ જ શીર્ષક ધરાવતી અને ૧૯૫૯માં પ્રકાશિત થયેલી એક નવલકથા પર આધારિત છે. લેખક રોબર્ટ બ્લોકે આ કથા એક સત્યઘટના પરથી લખી હતી. હિચકોકે પુસ્તક વાંચ્યું, પ્રભાવિત થયા અને તરત નવલકથાના રાઈટ્સ ખરીદી લીધા. કહે છે કે એમણે માર્કેટમાંથી નવલકથાની તમામ નકલો ખરીદી લીધી હતી કે જેથી ઓડિયન્સ સામે સસ્પેન્સ જળવાયેલું રહે! હિચકોકનો પેરેમાઉન્ટ સ્ટુડિયો સાથે કોન્ટ્રેક્ટ થયો હતો, પણ સ્ટુડિયોના સાહેબોને આ નવલકથા બિલકુલ ગમી નહીં. એમણે કહી દીધું કે આના પરથી ફિલ્મ બની શકે જ નહીં. આથી હિચકોક ખુદ પ્રોડ્યુસર બની ગયા અને ચાર મહિનાની અંદર એકદમ ઓછા બજેટમાં ‘સાઈકો’ બનાવી કાઢી.

મોટેલના બાથરુમમાં શાવર લઈ રહેલી નાયિકાની હત્યાનો સીન સિનેમાના ઈતિહાસનાં સૌથી પ્રસિદ્ધ દશ્યોમાંનું એક ગણાય છે. તે સીન શૂટ કરતાં હિચકોકને છ દિવસ લાગ્યા હતા. ત્રણ મિનિટનાં આ સીનમાં જુદા જુદા ૭૭ કેમેરા એન્ગલ્સ વપરાયા છે અને એમાં કુલ પ૦ કટ્સ છે. આ શાવર-સીન સાથે કેટલીય કથાઓ-દંતકથાઓ જોડાઈ ગઈ છે. હિચકોકની ઈચ્છા એવી હતી કે આ સીનમાં બેકગ્રાઉન્ડ મ્યુઝિકનો બિલકુલ ઉપયોગ ન કરવો, પણ મ્યુઝિક કંપોઝર બર્નાર્ડ હરમેને ખૂબ આગ્રહ કર્યો એટલે સંગીત ઉમેરવામાં આવ્યું.


 આ ફિલ્મે ઈતિહાસ સર્જ્યો એટલે  ઘણા લોકો જશ ખાટવા આગળ આવવા લાગ્યા. એમાં હિચકોકનો ગ્રાફિક ડિઝાઈનર મુખ્ય છે. એણે હિચકોકની કેટલીક ફિલ્મોની ટાઈટલ સિકવન્સ અને અમુક દશ્યો માટે સ્ટોરીબોર્ડ બનાવ્યાં હતાં. (મહત્ત્વનાં સીન શૂટ કરતાં પહેલાં ઘણી વાર કોમિક્સની ચિત્રપટ્ટીની જેમ એના જુદા જુદા શોટ્સના સ્કેચ તૈયાર કરવામાં આવે છે. એને સ્ટોરીબોર્ડ કહે છે.) આ ડિઝાઈનર મહાશયે દાવો કર્યો કે ‘સાઈકો’નો શાવર-સીન મેં ડિરેક્ટ કર્યો છે, હિચકોકે નહીં! આ દાવો જોકે પોકળ પૂરવાર થયો. આ દશ્યમાં અભિનય કરનાર જેનેટ લીએ ખુદ જ્યારે સ્ક્રીન પર એડિટ થયેલો અને બેકગ્રાઉન્ડ મ્યુઝિક સહિતનો શાવર-સીન પહેલી વાર જોયો ત્યારે રીતસર હેબતાઈ ગઈ હતી. એ એટલી ડરી ગયેલી કે પછી કેટલાય દિવસ સુધી નહાવા જતી વખત ઘરનાં તમામ જડબેસલાક બંધ કરી દેતી અને બાથરૂમનો દરવાજો ખુલ્લો રાખતી!

‘સાઈકો’ રિલીઝ થઈ ત્યારે રીવ્યુઝ કંઈ સારા નહોતા આવ્યા. કોઈએ તો ત્યાં સુધી લખી નાખ્યું કે હિચકોકની તેજસ્વી કારકિર્દી પર આ ફિલ્મ કલંક સમાન છે! પણ બોક્સ-ઓફિસ પર ‘સાઈકો’ ગજબની ઉપડી. ઓડિયન્સને ફિલ્મ એટલી બધી પસંદ પડી કે સમીક્ષકોએ નવેસરથી રિવ્યુ કરવો પડ્યો! ‘ટાઈમ’ મેગેઝિને પહેલી વાર ફિલ્મને વખોડી કાઢી હતી, પણ નવા રિવ્યુમાં ‘સુપરલેટિવ’ અને ‘માસ્ટરલી’ જેવા શબ્દપ્રયોગ કર્યા. આ ફિલ્મને ચાર ઓસ્કર નોમિનેશન્સ પણ મળ્યાં. સિનેમામાં હિંસા અને સેક્સનાં સ્વીકૃત ધોરણોને ઊંચા લાવવામાં જે કેટલીક ફિલ્મોએ ચાવીરુપ કામ કર્યું છે એમાં એક ‘સાઈકો’ પણ છે. તેની સિક્વલ્સ પણ બની છે: ‘સાઈકો-ટુ’ (૧૯૮૩), ‘સાઈકો-થ્રી’ (૧૯૮૬) અને ‘સાઈકો-ફોર: બિગિનિંગ’ (૧૯૯૦). આ ફિલ્મો ઠીકઠીક ચાલી, પણ ઓરિજિનલના તોલે કોઈ ન આવી. ‘સાઈકો’ના મેકિંગ પર એક કરતાં વધારે ડોક્યુમેન્ટરી બની છે. હોલીવૂડ નજીક યુનિવર્સલ  સિટીમાં આજે પણ ‘સાઈકો’ની બેટ્સ મોટલ અને પેલા ભૂતિયા ઘરનો સેટ ઊભો છે. ‘સાઈકો’નો સેટ આજે મહત્ત્વનો ટુરિસ્ટ સ્પોટ બની ગયો છે!

‘સાઈકો’ ફેક્ટ-ફાઈલ 

ડિરેક્ટર-પ્રોડ્યુસર : આલ્ફ્રેડ હિચકોક

કલાકાર                :  એન્થની પર્કિન્સ, જેનેટ લી, માર્ટિન બાલસેમ

મૂળ કથા               :  રોબર્ટ બ્લોક લિખિત નવલકથા ‘સાઈકો’

દેશ                       : અમેરિકા

રિલીઝ ડેટ           : ૧૬ જૂન, ૧૯૬૦

અવોર્ડઝ               : ચાર ઓસ્કર નોમિનેશન્સ    
                                                           
                                                                       ૦૦૦

‘’

Thursday, December 13, 2012

Dilemma of a Young Writer

          (Speech / paper delivered at Think Literature - a literary festival organized by Times of India and Tefla's at Bhubaneshwar, 7-8 December 2012)                                



Today, it is my privilege to stand in front of you as a Young Gujarati Novelist. I love this tag. Especially the ‘Young’ part. Well, at the age of 41 if you are still labeled as ‘young’ rather than ‘middle aged’… it is party-time! Actually, we did have a party last night. Sometimes I am also branded as a Popular Writer And An Emerging New Voice of contemporary Gujarati novel. Popular? Yes. Simply because both of my novels have been serialized in largest selling – and of course, most popular - Gujarati weekly magazines. So by definition, it does makes me ‘popular’. But a ‘New Voice’?  

Too many question. But I think it is a good sign. Apparently it also marks my topic of the day: Dilemma of a Young Novelist. 

Being ‘a Voice’ in the field of writing generally means writing stuff that possess strong literary values; being closer to classicism. Now as per popular perception, isn’t being ‘Popular’ and being literary-and-classically-heavy supposed to be two different things? Even opposite sometimes? So what am I? Or what I eventually want to become? An increasingly Popular writer or a Voice loaded with classicism? 

Friends, when I was still in school both of elder sisters were studying their BA with Gujarati literature. They are 8 and 6 years older to me respectively. Like most of their friends they didn’t even bother to buy actual textbooks. All they would buy was guides of the textbooks with readymade question-answers.  

Now that became my first exposure to classic criticism. I found their material very fascinating: 

- Chandrakant Baxi ki kahani, Madhu Rye ki Kahani, Chunilal Madiya ki kahani - these all are great Gujarati writers, Saroj Pathak ki shreth kahaniyan ki puri ki puri textbook … Iss kavita mein kavi kya kehna chahta hai… Iss kavita mein kaun se rupak aur alankar ke prayog kiye gaye hai… Iss pankti ka rass-darshan karvaiye… Iss navalika mein jis symbolism ka prayog kiya gaya hai usse vistaar se samjaiye…  and all that stuff. 

And I used to love it! I was still a 10 or 11 or 12 years old school kid then and I used to read this material with amazing sincerity, far more than my sisters would.  The point here is, it is classic criticism that lay foundation for my literary understanding. It is this serious literature that unknowingly became my foundation. 

Classic criticism. Serious literature. Not the popular literature. 

But I was of course exposed to popular fiction as well during same time. All Gujarati newspapers and magazines used to publish serialized novels – dharavahik navalkatha – in their Sunday supplements. They still do. The novels written by amazingly popular superstar novelists – Harkisan Mehta and Ashwinee Bhatt – created a great impact on more than one generations.

So these were the most important influences in my growing up years - classic criticism,  first and then popular serialized novels. Strictly in that order. There are my genes, my DNA. 


And it baffles me. As I say this, why did I make separate compartments of classic literature and popular literature? Why did I draw a line? Why on earth did I imply that classic literature can not be popular and popular literature can not be classic? From where did this come from? Does this mean I am conditioned already to think this way? Does this also mean that since I am emerging as a popular novelist, I would not be taken seriously automatically?

Does this bother me? Am I concerned? Frankly, yes. Why it is always Popular Fiction ‘Versus’ Literary Fiction? Why they are generally perceived as mutually exclusive entities? 

However it gives me great comfort when I realize that Kaniyalal Munshi – one of the all greatest writers of my language – has written some his most iconic novels in serialized format. Another giant, Zavarchand Meghani, too have written some of his classic work in same manner. They were popular then and they are being read even today. Charles Dickens, as we all know, has written serialized novels. Even Tolstoy’s great epic, War and Peace, serialized over a period of five years, 1864-1869. At first, the critics were completely baffled by it. It did not gain critical acceptance until several years after it was completed. Similarly, Anna Karenina, Tolstoy’s next work, was also serialized later. 

I am a greedy writer. I want my readers – oh, lots of them. They are the ones who make the entire process so lively and enjoyable. I have just tasted little bit of popularity – and it is intoxicating. But I don’t want to be a Rakhi Sawant of Gujarati literature. Now, Rakhi Sawant is a great lady, I am sure. And I am using her name just as a metaphor. Well, I wouldn’t mind going on date with her, but in order to seek attention and to be constantly ‘seen’ on newspaper and magazine pages, I can’t do what a Rakhi does.   

I need critical acceptance too. Not because it is cool to be accepted by critics, but because, as I said earlier, my literary senses are born out of classic criticism – it is in my DNA. 

So my dilemma as a Young Upcoming Novelist is, will I be able to find some magic formula to ensure and balance popularity as well as classicism? 

That brings me to next dilemma. Upto what extent a regional writer – be it Gujarati or Kannad or Oriya or Marathi - can be popular and recognized on national level? India is such a complex country with so many principal languages, upto what extent a regional writer can break geographical and linguistic boundaries? In such a scenario, can a Great Indian Novel be actually born? I am talking about regional languages here. Not Indian writers like a Salman Rushdie or an Arundhati Roy who write in English. You do sense certain arrogance and cockiness in their attitude. Let’s not talk about them, there is enough media talking about them. Let’s talk about writers writing in Indian languages. 

Entire panel of  'The Great Indian Novel?' session: (sitting from L to R) Prof. Jatin Nayak,  the moderator of the discussion and winner of Katha as well as Crossword Book Award, Padmashri Pratibha Ray - an eminent fiction writer of contemporary India. She is a household name  in Orissa. Her name has been translated in many Indian languages; Our very own Kajal Oza-Vaidya - a celebrity fiction writer of Gujarat. (Great Gujarati poet Padmashri Sitanshu Yashaschandra, Kajal Oza-Vaidya and me were the representatives of  Gujarati language at the fest); and Gitanjali Shree - a Delhi based Hindi novelist.  
What is ‘Great’ in the first place? How does one define or quantify or identify ‘greatness’? Okay, in simple terms, we would say, great literature is something that enriches us, something which is timeless, has an universal appeal etc. Do the regional languages have enough genuine critics who are alert, quick and active to capture ‘greatness’ that is already taking place in their language?

Ok, let’s assume that ‘Great Regional Novel’ is spotted and duly recognized and even celebrated in of that particular language. What next? Isn’t its greatness still confined by its state, its language? For ‘Great Regional Novel’ to become ‘Great Indian Novel’, it has to be translated into English first and then, maybe, God knows in how many years, it would travel towards other Indian languages. It is excruciatingly long and via, via route. Isn’t it strange that Great Indian Novel – if and when it happens – has to be dependant on English translation first? Does it essentially mean that, Great Regional Novel will almost never assume its deserving greatness and stature in real time?



Let me give you an example from contemporary Gujarati scene. We have Mr. Dhruv Bhatt, who has given some amazing novels which can be almost termed as contemporary classics. Mr. Dhruv Bhatt may not be a popular or household name, but thankfully, he has been recognized by serious readers and critics. Some of his work has been translated into Marathi and English, but I don’t know how many of you have heard about him or read him. Mr. Dhruv Bhatt continues to be a Great Contemporary Regional Novelist. He still has not become a Great Indian Novelist. And I don’t think Mr. Bhatt will even graduate to become a even a candidate to be branded as Great Indian Novelist in his lifetime. All of Gujarati giants, my literary Gods, even some of their work have been translated into English and other languages continue to be just that – Gujarti giants. Even though their literature is as par with world literature. It is true to all regional languages. 

Too many variables, too many ifs and buts. Yes, translations do happen, exchanges between various languages do take place, but I think the force is missing, awareness is missing, and reach is missing. In this context, perhaps Indian novelists writing in English are in far better position.  

So maybe ‘Great Indian – Regional Novel’ is a myth? An illusion? Something that can never happen in real time? Maybe we should not attach too much importance to external greatness? Great is literature is a great literature. And it will continue to  enrich us. Period. 

With too many questions and too may dilemmas, I rest my case.                (Ends)

0 0 0 

Some visual highlights of the Festival: 



Swosti Premium Hotel of Bhubaneshwar - the venue of the event


Padmashri Manoj Das - India's foremost fiction writer who writes in English and Oriya. Also a well-known thinker.





Padmashri Sitanshu Yashaschandra - a prominent contemporary Gujarati poet, playwright and academician.


(From L to R): Jayant Mahapatra - one of the India's best known English poets, K. Satchidanandan - a major poet, playwright and critic writing in Malayalam and English, the executive head of the Sahitya Akademi for a decade and Sudeep Sen - one of the finest English poets widely known in the international scene
Charan Sharma (left) - a well-known contemporary painter and Jatin Das - one of the major painters of India who
are well-known even internationally
Padmashri Ramgopal Bajal - a former director of National School of Drama, noted theater director and acadeician.
Since the theme of the Festival was Harmony, apart from writers, people from the field of acting, dance,
painting and media too were invited.
Shabana Azmi - one of the all-time-great actresses that India has ever produced
Nandita Das - a well-known actress and theater person. Also a film director and a columnist. She writes a column in Week magazine. She is a daughter of Jatin Das and Varsha Das. She speaks surprisingly beautiful Gujarati simply because her mother-tongue is Gujarati. 

Manjushri Panda - a well-known Odishi danseuse who wonderfully presented a dance rendition on Yajnaseni,
 based on award winning novel by Dr. Pratibha Ray

Anton Kalinin and Ms Kateryna Trykoz - the international artists known as Duo Happiness.
They are former  winners of The Russia's Got Talent show.


The speakers / panelists who participated in the Think Literature 2012 festival
                                                                           0 0 0